Co myślimy, kiedy słyszymy termin władza rodzicielska? Jednym z pierwszych skojarzeń są król i poddani, którzy bez zająknięcia zawsze poddają się jego rozkazom. Tylko że to totalne zaprzeczenie tego, czym jest relacja rodzica z dzieckiem. Podstawową wartością tej relacji jest silna więź emocjonalna, ale my skupimy się na równie ważnym aspekcie – prawach i obowiązkach rodziców względem dziecka.
Władza rodzicielska jest podstawowym pojęciem w relacji łączącej rodziców z dzieckiem. To zbiór praw i obowiązków spoczywających na rodzicach i/lub opiekunach prawnych dziecka. Muszą one być sprawowane w taki sposób, aby na pierwszym miejscu było zawsze dobro podopiecznego i jego interes społeczny.
Rolą rodziców i opiekunów jest troska o rozwój fizyczny i duchowy dziecka w taki sposób, aby odpowiednio je przygotować do dorosłego życia. Można zatem stwierdzić, że rodzice są przedstawicielami ustawowymi swojego dziecka, a każdy z rodziców samodzielnie może reprezentować jego interesy. Istnieją jednak dwa przypadki, kiedy opiekunowie nie mogą reprezentować dziecka. Mowa tu o przypadku, kiedy wykonywane są czynności prawne między dziećmi pozostającymi pod tą samą władzą rodzicielską (czyli rodzeństwem) lub czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców.
Kiedy rodzic może stracić prawa opiekuńcze?
Co do zasady władza rodzicielska przysługuje ona obojgu rodzicom. Bywają jednak przypadki, gdzie niezbędne może okazać się ograniczenie praw rodzicielskich jednemu z rodziców lub opiekunów. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy wskazuje, że powodami do ograniczenia praw rodzicielskich mogą być:
- Brak kontaktu z dzieckiem
- Nieprawidłowy wpływ na dziecko
- Brak komunikacji między rodzicami (lub opiekunami)
- Silny konflikt między rodzicami/opiekunami
- Uzależnienie jednego z opiekunów
Organicznie praw rodzicielskich nie odbiera prawa do kontaktu i przebywania z dzieckiem! Wręcz przeciwnie rodzice z ograniczoną władzą rodzicielską zawsze mają prawo i obowiązek utrzymywać kontakt ze swoim dzieckiem.
Opracował aplikant radcowski Krzysztof Soból, Kancelaria Radcy Prawnego Igi Lalak
