Ktoś rozwiesił w nocy plakaty i naklejki nawołujące do ekshumacji ofiar Rzezi Wołyńskiej. Następnego ranka w tym samym miejscu rozpoczynał się piknik „Świętokrzyskie dla Ukrainy”.

Zaplanowano integrację

Zeszłotygodniowy piknik integracyjny miał zbliżyć do siebie kulturalnie Polaków i Ukraińców. Wojna w Ukrainie udowodniła zarówno Polakom, jak i Ukraińcom, że łączy nas więcej, niż dzieli. Również piknik miał być okazją dla lokalnej społeczności do integracji ze skarżyską diasporą zza wschodniej granicy. Wydarzenie organizowane było w ramach projektu utworzonego przez marszałka województwa świętokrzyskiego „Świętokrzyskie dla Ukrainy”. Partnerem projektu w powiecie skarżyskim jest Starostwo Powiatowe.

Kontrowersje tuż za rogiem

Tymczasem w nocy, tuż przed wydarzeniem zaplanowanym na 18 września, w parku przy ul. Franciszkańskiej na osiedlu Dolna Kamienna, ktoś rozwiesił na drzewach, tablicach i urządzeniach rekreacyjnych, plakaty i naklejki przypominające o Rzezi Wołyńskiej oraz nawołujące do ekshumacji jej ofiar. – W niedzielę po godzinie 7 pracownicy firmy, która miała przygotować scenę na piknik, poinformowali mnie, że na tablicy ogłoszeń jest duży plakat o Rzezi Wołyńskiej. – mówi Adam Ciok, radny powiatu i współorganizator pikniku. – Udałem się szybko na miejsce, gdzie zobaczyłem, że cały plac zabaw jest obklejony. Musieliśmy usunąć te materiały — wyjaśnia.

Radny tłumaczy, że szanuje odmienne poglądy, a organizatorom było przykro, ponieważ mogło dojść do niepotrzebnych kontrowersji. Przypomniał, że w wyniku wojny na Ukrainie, w powiecie skarżyskim przebywa ponad 300 uchodźców.

Są miejsca i czas

Radny Mariusz Bodo, a zarazem sekretarz województwa świętokrzyskiego, które jest inicjatorem projektu „Świętokrzyskie dla Ukrainy”, sugeruje, że pomysł z akcją plakatową mógł być niefortunny. – Na wszystko jest miejsce i czas. Nie możemy zapomnieć o historii. Uczy nas ona, aby nie popełniać tych samych błędów. Dążenie do prawdy o tym, co wydarzyło się na Wołyniu w 1943 roku, jest oczywistością. Choć może nie powinno się porównywać tych rzeczy, to Ukraina płaci dzisiaj dużą cenę walki z Rosją o swoją tożsamość, tak samo, jak Polacy na Wołyniu zapłacili ogromną daninę za swoją polskość. Ten ból powinien nas łączyć, a nie dzielić.

Nie o zemstę chodzi…

Rozmawiamy z historykiem Grzegorzem Rykowskim, kierownikiem w Departamencie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego, wcześniej pracownikiem Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie.

-Czystka etniczna dokonana przez nacjonalistów ukraińskich, ludobójstwo Polaków na Wołyniu jest faktem i przedmiotem badań historycznych. Odbywają się koncerty, prezentowane są wystawy, organizowane spotkania z ocalałymi, powstają filmy czy reportaże na ten temat.  Staranie o ekshumacje Polaków zamordowanych przez nacjonalistów ukraińskich prowadzą polskie władze i instytucje do tego powołane. W mojej ocenie do nich należy kierować wszelkie apele o przyspieszenie tego procesu. Ofiary Rzezi Wołyńskiej powinny mieć godny pochówek i liczę, że w niedalekiej przyszłości to nastąpi, ponieważ „Nie o zemstę, lecz o pamięć i prawdę wołają ofiary”.

Ludzkie życie — nadrzędna wartość

Pytamy, w jaki sposób pogodzić teraźniejszość z trudną przeszłością, jaką dzielimy z narodem ukraińskim?

Grzegorz Rykowski mówi nam, że pamięć i prawda o tragicznych wydarzeniach na Kresach Wschodnich z lat 1939 -1945 jest kluczem do pojednania i dobrych relacji między narodami polskim a ukraińskim. Dodaje, że w sytuacji, kiedy toczy się wojna na Ukrainie i potrzebna jest pomoc ofiarom wojennym, a temu służył piknik „Świętokrzyskie dla Ukrainy”, Polacy taką organizują, z czego jako naród powinniśmy być dumni. Pamiętajmy, że ludzkie życie jest wartością nadrzędną.    

Wołyń 43 pamiętamy

Na plakatach i naklejkach był adres strony internetowej opolskiej fundacji Wołyń Pamiętamy. Można na niej znaleźć dokładnie te same materiały, które ktoś umieścił tuż przed piknikiem na osiedlu Dolna Kamienna. Na jednej z podstron są również fotorelacje z akcji rozklejania plakatów w różnych częściach Polski. Chcieliśmy skontaktować się z przedstawicielami fundacji, aby potwierdzić, czy ich wolontariusze byli inicjatorami akcji w Skarżysku. Pomimo kilku prób nie udało nam się uzyskać odpowiedzi.